فرزندپروری (پرورش کودک) فرایند تقویت و حمایت از پیشرفت فیزیکی، عاطفی، اجتماعی و فکری فرزند از نوزادی تا بزرگسالی است. پرورش به جنبههای رشد و نمو و تربیت کودک منهای رابطه ژنتیکی با پدر و مادر توجه دارد. معمولاً والدین بیولوژیک وظیفه پرورش کودک را به عهده دارند، علاوه بر این دولتها و انجمنها نیز در این مورد نقش ایفا میکنند. در مورد کودکان یتیم یا رها شده وظیفه مراقبت از کودکان را به سرپرستان غیر هم خون یا پرورشگاه میسپارند.
با چند سوال مهم شروع میکنیم.
۱. چرا فرزندم به حرفم گوش نمی دهد؟
-به جای حرف زدن از او سوال می پرسید
-اگر می خواهید در فرزندپروری و تربیت فرزند بچه از قوانین خانه و خانواده شما اطاعت کند، لطفا درخواست خود را صریح و بدون سوالی کردن آن به کار ببرید.
مثلا به جای اینکه بگویید: می خواهی حمام کنی؟
بگویید: الان وقت حمام کردن است، لطفا برو حمام.
۲. فرزند من داد می زند چه باید بکنم؟
-هنگامی که کودک شما با صدای بلند چیزی را از شما درخواست میکند، متقابلاَ شما با صدای بلند با او حرف نزنید.
-صداها را رنگ بندی کنید:
صدای آرام = آبی
صدای بلند = قرمز
مثلا بگویید: “این صدای بلند قرمز است و من به صداهای قرمز جواب نمیدهم”
یا اینکه “آفرین! الان این صدا آبی شد و من جواب میدهم.”
-به یاد داشته باشید که لحن شما باید آرام باشد تا کودک با آرامش حرف زدن با مخاطب را یاد بگیرد.
-به هیچ وجه هنگام داد زدن کودک، شما هم داد نزنید.
۳. آیا امر و نهی دائم والدین در اعتماد به نفس کودکان اثر می گذارد؟
بله، خیلی زیاد موجب کاهش و ضعف اعتماد به نفس کودک می شود!!
این والدین هیچ گاه نتوانسته اند به کودکانشان اعتماد کنند و قدرت تصمیم گیری به آنها بدهند. در صورتی که والدین هر چقدر به کودکانشان فرصت اشتباه و تصمیم گیری بدهند، آنها در آینده هم اعتماد به نفس بیشتری دارند و هم راحت تر تصمیم می گیرند.
اگر در فرزندپروری و تربیت فرزند والدین دائم کودک را کنترل کنند حتی دیگر کمتر می تواند با دیگران ارتباط برقرار کند.
یادمان باشد بخش اعظم شخصیت ما در کودکی شکل می گیرد.
تربیت فرزند و فرزندپروری
“فرزندان سلاح و قربانی قربانگاه دعوای والدین”
یکی از عادت های بدی که برخی از پدر و مادر ها دارند این است که در حضور بچه ها از همسرشان بدگویی میکنند.
در واقع میتوان گفت که با فرزندشان درد و دل میکنند و به دنبال جمع کردن یار در دعواها و کشمکشهای زناشویی هستند.
اما غافل از این هستند که این مسئله چقدر میتواند به فرزندانشان آسیب بزند، آسیبی که ممکن است به کودک بسیار ضربه زننده باشد.
درد و دل کردن با بچه ها و خالی کردن خود به آنها و بدگویی از همسر در نزد فرزندان بسیار اشتباه است.
از این جنایت در علم روانشناسی به عنوان تجاوز جنسی غیر فیزیکی یاد می شود، چراکه آثار مخرب آن کاملا مشابه علائم و آثار تجاوز جنسی می باشد.
شاید والدین به دنبال کسی هستند که مشکلاتشان را مطرح کنند زیرا در این مواقع افراد احتیاج دارند با فردی صحبت کنند ولی فرزندان گزینه ی خوبی برای این کار نیستند و شاید در ظاهر مشکلی ایجاد نکند ولی برای بچه ها بسیار نامناسب و آسیب زا است.
در این موارد می توانید بجای تجاوز جنسی غیرفیزیکی به کودک خود (که شاید حتی خودتان در کودکی حال بد این درد و دل ها را تجربه کرده باشید.) از یک مشاور یا روانشناس مجرب و متخصص در زمینه فرزندپروری کمک بگیرید.
– تا هم تخلیه و آسوده گردید.
– و هم راه حل منطقی و اصولی را به شما نشان دهد.
چرا نباید پدر و مادر سختگیری باشیم ؟
اگر سختگیری تبدیل به عادت تربیتی شما بشود می تواند شما و فرزندتان را وارد چالش پایان ناپذیری کند که به نفع هیچ کدامتان نیست.
اولین نتیجه سخت گیری، ایجاد حس ناامنی در کودک است؛
کودکی که شما را پناه خود می داند ، با سختگیری شما کم کم احساس خشم نسبت به شما پیدا می کند.
و این خشم:
– یا به صورت “فعال” ( یعنی تخریبگری، لجبازی، سرکشی و دعوا و درگیری ) بروز می کند.
– یا به صورت “منفعل” ( مثل ترس، پنهان کاری، کاهش اعتماد به نفس، احساس ناتوانی و سرخوردگی )
باید قوانین درجه یک، دو و سه تعیین کنید:
۱. قوانین درجه یک، ارزش های خانوادگی شما هستند که اصلا تغییر نمی کنند.
۲. قوانین درجه دو آنهایی هستند که بسته به شرایط و سن فرزندان می توانند عوض شوند.
۳. و قوانین درجه سه، انهایی که بیشتر جنبه “پیشنهاد” دارند و “نظر بچه ها هم در اجرای آنها دخیل است”.
– سعی کنید قوانین خانه خود را در این سه دسته جای دهید.
– هر چه قوانین دسته اول بیشتر باشند یعنی شما سختگیر ترید.
– بهترین حالت قوانین درجه دو است.
همچنین :
بهترین راه تربیت فرزند و فرزندپروری این است که خودتان رفتاری را داشته باشید که انتظار دارید کودکتان انجام دهد.
و اینکه برای اصلاح رفتار اشتباه فرزندتان در لحظه واکنش نشان ندهید چون به احتمال زیاد این واکنش با عصبانیت همراه است.
لکنت
چگونه با كودك خجالتی یا دارای لکنت چیست خودمان برخورد كنيم
- 1. از واژه های تمسخرآمیز مانند ترسو، خجالتی، دست و پاچلفتی و بیعرضه استفاده نکنید.
- 2. از سرزنش کودک به دلیل بازی نکردن با همسالان بپرهیزید.
- 3. او را با دیگران مقایسه نکنید و اجتماعی بودن اطرافیانش را به رخ او نکشید.
- 4. در کودک احساس امنیت ایجاد کنید و از دیگران او را نترسانید.
- 5. به کودک برچسب خجالتی بودن نزنید.
- 6. به کودک مسئولیتهای کوچک بدهید و اعتماد به نفس او را تقویت کنید.
- 7. رفتار مثبت و “واقعی” در کودک پیدا کنید و آنها را برجسته کنید و تشویقش کنید.
- 8. فرزندتان را همان طور که هست، بپذیرید و توقع و انتظار بیمورد و بیش از حد نداشته باشید.
- بازیهای دسته جمعی که در آنها بزرگسالان با کودکان مشارکت میکنند انجام دهید.
درمان لکنت زبان و فرزندپروری
“جملاتی که فرزند شما را می سازد”
این برخورد و رویکرد، فرزند شما را مسئولیت پذیر و قوی و مستقل بار می آورد.
۱. عزیزم خودت تصمیم بگیر :
این گونه به کودک می آموزیم که مسئولیت عمل خودش را برعهده دارد و هر تصمیمی که بگیرد باید منتظر عواقب بد یا خوبش باشد.
(رویکرد اگزیستانسیال و واقعیت درمانی)
البته در این مسیر حتما حمایت خود را از او اعلام می کنیم و در صورت نیاز به راهنمایی، عواقب کار را برایش توضیح می دهیم.
۲. دوستت دارم ولی این کارت رو نمی پسندم :
کار [درست] و [نادرست] را به صورت واضح برای کودک مشخص کنید یعنی به او بیاموزید ما کار [درست] و کار [نادرست] داریم، نه بچه خوب و بچه بد.
یعنی بدی فعل را به ذات فرزندمان نسبت ندهیم.
۳. احساستو درک می کنم عزیزم :
وقتی کودک عصبانی است جملاتی را به کار می برد تا دیگران را متوجه احساس خود کند.
مثلا می گوید: “از تو متنفرم” یا “خیلی بدی” این تنها جملاتی است که همه ذهن او را پرکرده.
شما می توانید به او کمک کنید تا جمله مناسب را به کار گیرد. (مهارت مدیریت هیجان)
به اصطلاح روانشناسان باید با کودک همدلی کرد (نه همدردی).
۴. از تو می خواهم مشکل من را حل کنی :
اگر کودک رفتاری دارد که باعث ایجاد مشکل برای شما می شود، به او بگویید که دچار مشکل شده اید و از او بخواهید در حل مشکل به شما کمک کند؛ تا با بازتاب عمل خود آشنا شود.
درمان لکنت
“ تکنیک های ارتباط موثر با نوجوانان “
۱. دستوری حرف نزنید :
– سعی کنید مکالمه بین شما و نوجوان کاملا دو طرفه باشد.
– دستوری حرف زدن و دیکته کردن یکسری دستورالعمل ها، آن هم با صدای بلند، سبب می شود که نوجوان واکنش نشان دهد و حداقل در ظاهر بی اعتنا باشد.
– لحن صدای خود را آرام کنید و سعی کنید نوجوان را در بحث شرکت دهید.
– به نحوی برخورد کنید که نوجوان، شما را در مقابل خود نبیند و کاملا حس کند که در کنار او ایستاده اید.
– با نوجوانان با احترام برخورد کنید و آثار شگفت انگیز آن را مشاهده کنید.
۲. هنگام برقراری ارتباط با نوجوان، تمام نکات مثبت او را درنظر داشته باشید و مدام گوشزد کنید :
این کار سبب رشد اعتماد به نفس و عزت نفس نوجوانان شده و نسبت به انجام کارهای خوب تشویق می شوند.
۳. به نوجوان توهین نکنید (نکته مهم در فرزندپروری) :
توهین به طرف مقابل، در هر سنی باشد، سبب می شود که حرف های شما شنید نشود.
یادمان باشد شنونده هر شخصی باشد، هرگز حق توهین ندارید.
۴. نوجوان را با هم سن و سالانش مقایسه نکنید :
“”یادمان باشد رفتار و جایگاه امروز فرزند ما، نتیجه مستقیم تربیت و محیط خانوادگی است که ما برای او ترتیب داده ایم.””
مقایسه نوجوان با هم سن و سالانش سبب سرخوردگی می شود.
هر شخص دارای ویژگی ها و امتیازات مخصوص به خود است که باید با بازگو کردن و مهم جلوه دادن آن، زمینه پرورش و رشد را فراهم کرد.
۵. زمان مناسب برای صحبت کردن را پیدا کنید :
یادمان باشد هر زمانی برای صحبت کردن با نوجوان و گوشزد کردن نکات مهم مناسب نیست.
از قبل زمانی را با هماهنگی نوجوان درنظر بگیرید؛
حتی می توان در فرزندپروری ، نوجوان را به یک رستوران، کافی شاپ یا پارک دعوت کرد و “پس از ایجاد یک فضای مناسب”، شروع به صحبت کرد.
گرد آورنده : لیلا اسماعیلی گفتاردرمانگر تخصصی لکنت از مدرسه لکنت ایران ( بزرگترین مرکز تخصصی درمان لکنت در ایران/ دفتر مرکزی : مشهد )
صفحه اینستاگرام مدرسه لکنت ایران (کلیک کنید)
http://www.instagram.com/mrsgoft/