اجتناب در لکنت + انواع آن و راهکارهای آن
سلام توی این مقاله میخوام باهاتون در مورد اجتناب در لکنت و راهکار های جلوگیری از اجتناب ها در لکنت صحبت کنم. بسیاری از مواقع وقتی با بزرگسالان دارای لکنت یا والدین کودکان دارای لکنت روبرو میشم متوجه میشم که برای در نظر گرفتن شدت لکنت، فقط علائم اولیه لکنت و علائم ثانویه ی قابل دید لکنت رو مد نظر قرار میدن. در یکی از ویدئوهای منتشر شده در صفحه اینستاگرام مدرسه لکنت، انواع علائم ثانویه ی لکنت رو بیان کردم و میخوام توی این مقاله به علامت ثانویه ی اجتناب که یکجور رفتار گریز یا فرار هست بپردازم. حتما تا انتهای مقاله با من همراه باشین.
نکته :
وجود این علامت ثانویه میتونه به منزله ی شدید بودن لکنت تلقی بشه. چون فرد یا کودک از علامت های اولیه و یا حتی از سایر علامت های ثانویه ی لکنت در حال فرار هست، و ازشون اجتناب میکنه و این مسئله نشون میده که از لکنت کردن ترس زیادی داره.
خب بریم ببینیم اجتناب ها چه انواعی دارن؟
انواع اجتناب در لکنت و راهکار های جلوگیری از اجتناب ها در لکنت
اجتناب از بیان برخی صداها
در این نوع اجتناب ، کودک یا فرد بزرگسال یا نوجوان، بعد از چندین بار تجربه ی لکنت کردن روی یک صدای خاص، بعد ازمدتی، کلماتی که با اون صدا شروع میشن رو بیان نمیکنه. ازشون اجتناب میکنه. ( ممکنه براشون جایگزین تعیین کنه. ) مثلا به دلیل ترس از لکنت کردن روی صدای (ق) همیشه به جای کلمه ی (قشنگ) از کلمه ی (زیبا) استفاده میکنه. یا به جای جمله ی قوری کجاست؟ ) از این جمله که (اون ظرفه که چایی روتوش دم میکنیم کجاست؟ اسمش چی بود؟ نوک زبونمه ها) استفاده میکنه.
این مسئله باعث نارضایتی فرد از خودش میشه. چون ممکنه دیگران اصلا متوجه لکنت داشتن فرد نشن ولی تنها کسی که دلیل این کار رو میدونه خود فرد هست. به همین دلیل ترس از گفتن صدای (ق) در کلمات و جملات بزرگ و بزرگ تر میشه. نارضایتی فرد از خودش هم به مراتب رشد میکنه. اعتماد به نفس فرد تحت تاثیر قرار میگیره. خودسرزنشی هایی از این دست که: نمیتونی یک کلمه ساده رو بگی ، مگه این کلمه ترس داره ، و … رو توی ذهنش مرور میکنه.
راهکار
راه رهایی از این نوع اجتناب اینه که فرد صداهایی که ازشون ترس داره رو به مراتب در کلمات مختلف بیان کنه و از اینکه ممکنه لکنت اتفاق بیفته ترس نداشته باشه. برای اینکه بتونه کلمات رو راحت تر و روان تر بیان کنه، لازمه ش اینه که به یک گفتاردرمانگر تخصصی لکنت مراجعه کنه. شیوه های روانتر صحبت کردن یا حتی روانتر لکنت کردن رو آموزش ببینه.
در کودکان هم با تحت درمان های صحیح قرارگرفتن ،اگر چنین اجتنابی وجود داشته باشه، از میزانش کم میشه و به صفر میرسه.
اجتناب از بیان برخی کلمات خاص
کودک یا فرد، بعد از چندین بار تجربه لکنت کردن روی بعضی از کلمات خاص، از بیان کردن اون کلمات اجتناب میکنه. مثلا ممکنه کلمه ی (سلام) یا سوال (خوبی؟) رو هیچوقت در گفتارش استفاده نکنه و اونها رو با کلمات دیگه ای مثل (hello) یا (چطوری؟) و … جایگزین کنه. این کلمات معمولا در شروع گفتار فرد یا کودک قرار میگیرن. حتی ممکنه خواهر یا برادرش رو هیچوقت به اسم صدا نزنه و از کلماتی همچون (هی) استفاده کنه و به نظر دیگران بی ادب هم جلوه بده. اما چیزی که برای فرد مهمه لکنت نکردنه ، نه اینکه مودب به نظر بیاد. یا چیزی که برای فرد مهمه لکنت نکردنه نه اینکه بقیه احساس کنن فرد جواب این سوال ساده رو نمیدونه.
راهکار
برای رهایی از این نوع اجتناب هم، فرد بعد از دیدن آموزش های لازم توسط گفتاردرمانگرش برای یادگیری شیوه های روان تر صحبت کردن یا حتی روان تر لکنت کردن،. باید این کلمات رو به مراتب در گفتار محاوره ش با استفاده از شیوه ها، استفاده و بیان کنه تا ترس حاصل از بیانشون که در طی سالیان شکل گرفته، از بین بره.
در کودکان هم با تحت درمان های صحیح قرارگرفتن ،اگر چنین اجتنابی داشته باشن، از میزانش کم میشه و به صفر میرسه.
اجتناب کلی از صحبت کردن
در این نوع اجتناب در لکنت ، فرد یا کودک ، معمولا به دلیل تجربه نکردن لکنت یا تمایل نداشتن برای اینکه دیگران متوجه لکنت اونها بشن، از صحبت کردن اجتناب میکنن. و معمولا بقیه این تصور رو دارن که این افراد ، کم حرف هستن و یا مایل به برقراری ارتباط نیستن. این نوع اجتناب در لکنت ، باعث خودسرزنشی های زیادی در فرد میشه و نشخوار فکری زیادی رو به همراه داره. کودکان مدرسه رو و نوجوانان در کلاس درس از پاسخ دادن به سوالات معلم اجتناب میکنن. معمولا این تصور میره که پاسخ سوال رو نمیدونن در صورتی که در واقعیت اینطور نیست.
فرد بزرگسال ممکنه در مهمانی ها و جمع ها خودش رو با خواندن کتاب، استفاده از گوشی موبایل و یا کارهای دیگه مشغول کنه .تا احتمال اینکه دیگران باهاش ارتباط کلامی برقرار کنن کاهش پیدا کنه و یا به حداقل برسه. در این نوع اجتناب در لکنت هم ، فرد از خودش و عملکردهای اجتماعیش رضایت نداره. اون معتقده که لکنت مانعی برای ارتباطات اجتماعی وسیعی که میل بهشون داره هست.
راهکار
برای رهایی از این نوع اجتناب در لکنت، فرد بایستی پس از آموزش شیوه های روان تر صحبت کردن. و یا روان تر لکنت کردن توسط گفتاردرمانگرش، خودش رو به عمد در موقعیت هایی که ممکنه مخاطب قرار بگیره قرار بده. و تلاشش بر این باشه که بتونه از شیوه ها به صورت صحیح استفاده کنه. ایجاد تجارب مثبت ، باعث میشه که فرد تجارب منفی گذشته ش رو راحت تر تحمل کنه. و به برقراری ارتباطات اجتماعی به همون شکلی که باعث افزایش حس رضایتمندیش میشه بپردازه.
در کودکان هم با تحت درمان های صحیح قرارگرفتن ،اگر چنین اجتنابی داشته باشن، از میزانش کم میشه و به صفر میرسه.
اجتناب از حضور در موقعیت های مختلف
در این نوع اجتناب در لکنت ، افراد از حضور در موقعیت هایی که در اونها ممکنه به حرف کشیده بشن، سرباز میزنن. اونها با بهانه هایی مثل حوصله ندارم ، کار دارم ، سرم درد میکنه ، مهمون دارم و … در اون موقعیتها حاضر نمیشن. مثل مهمانی ها ، جلسات کاری ، کلاس درس و غیره.
چنین اجتنابی بیشتر از سایر اجتناب ها ، فرد رو تبدیل به یک فرد گوشه گیر و منزوی میکنه و حتی در موارد شدیدتر، ممکنه باعث به وجود اومدن اختلالات روانشناختی همچون افسردگی بشه. فرد از انواع موقعیت هایی که ممکنه در اونها مخاطب صحبت قرار بگیره فرار میکنه و خیلی زود اطرافش خالی از هرگونه دوست یا رفیقی میشه و این اتفاق ناخوشایند فرد رو به ورطه ی تنهایی سوق میده. همین مسئله مقدمات پیش اومدن افسردگی رو فراهم میکنه. فرد ممکنه برای خودش دلیل بیاره تا خودش رو توجیه کنه، خصوصا با وجود مسئله ی ناآگاهی جمعی که متاسفانه بسیاری از افراد، طرز برخورد صحیح با افراد دارای لکنت رو آموزش ندیدن و نمیدونن.
راهکار
در این نوع اجتناب در لکنت، فرد پس از مراجعه به گفتاردرمانگر متخصص در حیطه ی درمان لکنت و یادگیری شیوه های روان تر صحبت کردن و روان تر لکنت کردن، و مراجعه به روانشناس بالینی به صورت همزمان و پرداختن به مباحثی همچون افسردگی، اضطراب اجتماعی و غیره، باید در موقعیت هایی که ممکنه در اونها مخاطب صحبت قرار بگیره حضور پیدا کنه. این اتفاق میتونه از گروه های حمایتی درمان لکنت شروع بشه. شیوه ها رو در اون موقعیت ها تمرین کنه و مهارتهاش رو ارتقا ببخشه و بعد این مهارتهای بدست اومده رو به سایر محیط ها تعمیم بده.
کودکان معمولا با چنین اجتنابی روبرو نیستن.
موفقیت در کاهش انواع اجتناب در لکنت ، نیازمند تمرین های مداوم روزانه و صبوری در پروسه درمان هست. چون ممکنه رهایی از این اجتناب ها به همین راحتی بدست نیاد. برنامه ریزی های روزانه، انگیزه داشتن و باورداشتن فرد به درمان، هدف گذاری صحیح و تلاش های مداوم، فرد رو در مسیر پیشرفت و موفقیت قرار میده. حضور یک گفتاردرمانگر متخصص و یک روانشناس بالینی متبحر در این مسیر میتونه کمک زیادی به فرد یا والدین بکنه.
به امید موفقیت در مسیر درمان لکنت
نویسنده مقاله : لیلا اسماعیلی گفتاردرمانگر تخصصی لکنت (مدرسه لکنت ایران)
اجتناب در لکنت و راهکار های جلوگیری از اجتناب ها در لکنت