همگی ما در زندگی روزمره با مشکلات و موانعی روبرو میشویم که ممکن است برای برخی از ما به نظر برسد که آنها را بسیار ساده یا معمولی تلقی کنیم. اما برخی از این مشکلات میتوانند تأثیراتی عمیق بر زندگی ما داشته باشند. یکی از این مشکلات، “لکنت زبان” است. در این مقاله، ما به بررسی علائم لکنت زبان، راهکارها برای مدیریت آن، و نکات مفیدی در ارتقاء مهارتهای گفتاری خواهیم پرداخت.
علائم و نشانههای لکنت زبان
چیستی لکنت زبان؟
لکنت زبان یک اختلال گفتاری است که تأثیری بر توانایی صحبت کردن فرد دارد. برخی از علائم شایع لکنت زبان عبارتند از:
- عدم توانایی در تلفظ کلمات به درستی
- مکثهای طولانی در حین گفتگو
- تکرار بیش از حد کلمات یا صداها
- دشواری در بیان افکار یا احساسات به صورت روان

انواع لکنت زبان
لکنت زبان به دو دسته اصلی تقسیم میشود:
لکنت زبان تکلیفی
این نوع لکنت زبان به دلیل مشکلاتی در تلفظ صداها و کلمات به وجود میآید. افراد ممکن است برخی از حروف را اشتباه تلفظ کنند یا به کلماتی که ساختار پیچیدهتری دارند، مشکل داشته باشند.
لکنت زبان تنظیمی
در این نوع لکنت زبان، مشکلات اصلی در موقعیتگیری و ترتیب کلمات و جملات واقع میشود. افراد ممکن است جملات خود را به ترتیب مناسب نگاه نکنند و این موجب عدم روانی در صحبتهایشان شود.
راهکارهای مدیریت لکنت زبان
مشاوره گفتاری
یکی از راهکارهای اصلی در مدیریت لکنت زبان، مراجعه به مشاور گفتاری است. این متخصصان با ارائه تمرینها و نکات به شما کمک میکنند تا توانایی گفتاریتان را بهبود ببخشید.
تمرینهای روزمره
تمرینهای روزمره میتوانند به شما در مدیریت لکنت زبان کمک کنند. از جمله این تمرینها میتوان به تلفظ کلمات با آرامش، مکث کردن قبل از گفتن جملات، و تمرین با خواندن متون مختلف اشاره کرد.
نکات مهم برای ارتقاء مهارتهای گفتاری
ایجاد فهم عمیق
برای بهبود مهارتهای گفتاری، مهم است که به فهم عمیقی از موضوعات مختلف بپردازید. این به شما کمک میکند تا بهبودی قابل توجهی در توانایی انتقال افکارتان به دیگران داشته باشید.
تمرکز بر کلام رسا
در حین صحبت کردن، تمرکز بر کلام رسا و واضح از اهمیت بالایی برخوردار است. سعی کنید کلمات و جملات خود را با دقت و روانی انتقال دهید تا دیگران به راحتی بتوانند شما را درک کنند.
ملاک های تشخیصی
ملاک A
علائم لکنت زبان
اختلال فصاحت طبیعی و الگوی زمان بندی تکلم نامتناسب با سن و مهارت های زبانی فرد که به صورت مداوم استمرار دارد و همراه با بروز مکرر یک یا چند مورد از حالات زیر است:
- تکرار اصوات و هجاها ( سیلاب ها )
- کشیدن حروف صدادار و بی صدا
- کلمات منقطع ( مانند وقفه ضمن بیان یک کلمه )
- وقفه های خاموش یا صدادار ( مکث های پر یا خالی حین تکلم )
- درازگویی ( جایگزینی کلمات برای پرهیز از به کارگیری کلمات مشکل ساز )
- ادای کلمات با فشار جسمی مفرط
- تکرار کامل کلمات تک هجایی ( مانند من_من_من_دیدمش )
ملاک B
اضطراب در مورد صحبت کردن و محدودیت ارتباطات مؤثر مشارکت اجتماعی و کارکرد تحصیلی و شغلی.
ملاک C در علائم لکنت
علائم در اوایل دوران رشد شروع شود
( منبع: راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی، ویرایش پنجم ( DSM-5 )، انجمن روان پزشکی آمریکا، مترجمان: دکتر فرزین رضاعی، دکتر علی فخرایی، دکتر آتوسا فرمند، دکتر ژانت هاشمی آذر، دکتر فرهاد شاملو، علی نیلوفری)
لکنت زبان
مراحل تدریجی پیدایش علائم لکنت
مرحله اول:
در طی دوران پیش دبستانی بروز می کند. در ابتدا مشکل دوره ای بوده و به مدت چند ماه یا چند هفته در فواصل طولانی تکلم طبیعی ظاهر می شود. درصد بالایی از این دوره های لکنت بهبود می یابند. در خلال این مرحله کودک اکثرا هنگامی که ناراحت یا هیجان زده است یا مطالب زیادی برای گفتن دارد و یا تحت دیگر شرایط فشار ارتباطی دچار لکنت می شود.
مرحله دوم:
معمولا در سال های دبستان روی میدهد. این اختلال مزمن بوده و فواصل تکلم طبیعی اگر هم وجود داشته محدود است. کودکان مبتلا از مشکلات تکلمی خود آگاه بوده و خود را مبتلا به علائم لکنت می دانند. در این مرحله لکنت عمدتا در بخش های اصلی تکلم ( اسامی، افعال، صفات و قیدها ) بروز می کند.
مرحله سوم:
معمولا پس از سن 8 سالگی تا دوران بزرگسالی بروز می کند، اغلب اواخر دوران کودکی و اوایل نوجوانی روی می دهد. در این مرحله لکنت بیشتر در پاسخ به موقعیت های اختصاصی نظیر جواب دادن درس، صحبت با افراد غریبه، خرید از مغازه و مکالمه تلفنی بطور گذرا ایجاد می شود. تلفظ برخی از اصوات و کلمات برای فرد دچار لکنت مشکل تر است.
مرحله چهارم:
در اواخر نوجوانی و دوره جوانی بروز می کند. افراد مبتلا در این مرحله به روشنی و با ترس زیاد لکنت خود را پیش بینی میکنند. آنان از کلمات، اصوات و موقعیت ها میترسند. جایگزینی کلمات و درازگویی شایع است. این افراد از موقعیت هایی که مستلزم تکلم است اجتناب کرده و دچار ترس و خجالت میشوند.
سبب شناسی اختلال فصاحت با شروع در کودکی ( لکنت )
شواهد فزاینده ای حاکی است که علل مختلفی از جمله عوامل ژنتیک، عصبی فیزیولوژیک و روان شناختی در بروز لکنت نقش دارند و کودک را مستعد ضعف در فصاحت کلام می سازند. هیچ شواهدی وجود ندارد که اضطراب یا تعارض موجب لکنت می شود. با این حال لکنت ممکن است بر اثر برخی موقعیت های پراسترس تشدید شود.
بروز علائم لکنت
لکنت در بچه های کوچک شایع تر است و معمولا در سنین بالاتر رفع می شود. سن معمول شروع لکنت 2 تا 7 سالگی است و 90 درصد مبتلایان تا 7 سالگی علائم لکنت را بروز می دهند. تقریبا در 65 تا 80 درصد کودکان خردسال مبتلا به علائم لکنت، اختلالشان به مرور زمان و بطور خود به خود فروکش می کند.
شیوع لکنت
شیوع لکنت در جنس مذکر 3 یا 4 برابر بیشتر از جنس مؤنث است. این اختلال در اعضای خانواده کودکان مبتلا شایع تر از جمعیت کلی است. گزارش ها حاکی است 20 درصد از فرزندان ذکور و 10 درصد از فرزندان مؤنثِ مردان دچار لکنت، مبتلا به لکنت خواهند شد.
علت لکنت زبان
نظریه الگوهای عضوی در مورد علت لکنت
الگوهای عضوی شامل نظریاتی است که روی برتری جانبی ناکامل یا برتری غیرطبیعی مغزی تأکید می کنند. چندین مطالعه که با استفاده از الکتروآنسفالوگرافی انجام شده اند نشان داده اند که در افراد مذکر مبتلا به لکنت امواج آلفای نیمکره راست در برابر کلمات و تکالیف محرک سرکوب می شود. افراد غیرمبتلا سرکوب امواج آلفا را در نیمکره چپ نشان داده اند. در افراد مبتلا به لکنت ،چپ دستی و دوسو توانی بیشتر دیده می شود. مطالعات انجام شده روی دوقلوها و تفاوت های چشمگیر ابتلای دو جنس حاکی از آن است که لکنت اساس ژنتیکی دارد.
( منبع: خلاصه روان پزشکی کاپلان و سادوک، جلد سوم، دکتر بنجامین جیمز سادوک، دکتر ویرجینیا آلکوت سادوک، دکتر پدرو روئیز، مترجم: دکتر فرزین رضاعی )
درمان کامل علائم لکنت زبان
در سنین کودکی ، قبل از سن دبستان ، لکنت با گفتاردرمانی قابلیت درمان صددرصدی دارد. هرچقدر از این سن فاصله میگیریم ، احتمال درمان لکنت به صورت کامل کمتر میشود تاجایی که طبق تحقیقات ، متاسفانه احتمال درمان لکنت در بزرگسالان بالای 40 سال به 60 درصد میرسد. البته گفته میشود هر فردی در هرسنی برای درمان لکنت اقدام کند ، اگر تلاش کافی برای رسیدن به هدفش را داشته باشد، قطعا نتیجه خواهد گرفت.
نتیجهگیری
لکنت زبان یک چالش گفتاری میباشد که با تلاش و تمرین قابل مدیریت است. از راهکارهای مختلف مشاوره گفتاری تا تمرینهای روزمره، میتوانید تواناییهای گفتاری خود را بهبود ببخشید. با تمرکز بر فهم عمیق و تمرکز بر کلام رسا، میتوانید به ارتقاء مهارتهای گفتاری خود بپردازید.
پرسشهای متداول
آیا لکنت زبان قابل درمان است؟
بله، لکنت زبان قابل درمان است. با مشاوره گفتاری و تمرینهای منظم، میتوان بهبود قابل توجهی در توانایی گفتاری داشت.
چه مواردی میتوانند علت لکنت زبان باشند؟
علل لکنت زبان ممکن است متنوع باشند، از جمله مشکلات عصبی تا عوامل ژنتیکی. مشاور گفتاری میتواند علل را تشخیص دهد.
آیا علائم لکنت زبان تنها در کودکان رخ میدهد؟
خیر، لکنت زبان میتواند در افرادی از تمام سنین رخ دهد، اما بیشتر در کودکان مشاهده میشود.
چه تأثیراتی میتواند لکنت زبان بر زندگی روزمره داشته باشد؟
لکنت زبان ممکن است تأثیراتی بر مهارتهای ارتباطی، اجتماعی، و حتی حرفهای فرد داشته باشد. این مقاله به مدیریت آن کمک میکند.
چگونه میتوانم به این مقاله اعتماد کنم؟
این مقاله با توجه به منابع معتبر و تجربیات مربیان گفتاری تهیه شده است. برای اطمینان بیشتر، میتوانید به متخصصان گفتار درمانی مشاوره بگیرید.
تهیه کننده مطالب : لیلا اسماعیلی گفتاردرمانگر تخصصی لکنت (مدرسه لکنت ایران)
صفحه اینستاگرام مدرسه لکنت ایران (کلیک کنید)